Eind 19de eeuw had de jonge ingenieur Johan Vaaler een idee. Met een verbogen ijzerdraadje maakte hij een papierhechter die we nu paperclip noemen. Zijn patent is een mooi voorbeeld van een nog niet geheel ontsloten wereld.
Hij legde zijn patent in 1901 vast in Duitsland en de Verenigde Staten. Er waren echter al meerdere ontwerpen gepatenteerd. Maar dat wist hij waarschijnlijk niet. Samuel B. Fay wordt vaak genoemd als de eerste bedenker. Minstens vijftig patenten waren al vastgelegd voor Fay dat in 1867 deed.
Paperclip van Vaaler
Door de vele ontwerpen was al snel duidelijk, alleen nog niet bij Vaaler, dat zijn ontwerp niet praktisch was. De paperclip van Vaaler mist een extra winding die voor de stevige grip zorgt. Zo’n ontwerp was getoond in 1893 en werd de GEM-paperclip genoemd. Het werd een paar jaar later pas gepatenteerd.
Dat kwam vooral doordat het produceren van paperclips belangrijker was geworden. Er moest een manier komen om het eenvoudige gereedschap voor samenhouden van papier en dergelijke massaal, voordelig en snel te produceren.
De Vaaler mythe
Een aantal jaren na het overlijden van Johan Vaaler in 1910 begon iemand een verhaal over de miskenning van Vaaler. Hij zou volgens dat verhaal de echte bedenker zijn van de paperclip. In enkele Noorse boeken werd hij als uitvinder vermeld. Na 1950 verspreidde het verhaal zich over meer Noorse boeken en namen ook meerdere media buiten Noorwegen het verhaal over.
Het ontwerp van de paperclip van Vaaler is nooit in productie gebracht. Zelf had hij daar waarschijnlijk wel op gehoopt. Want hij patenteerde zijn ontwerp waarschijnlijk in Duitsland en de Verenigde Staten om het internationaal te beschermen. En bijvoorbeeld niet in Noorwegen, waar hij zelf voor het octrooibureau werkte.
Het patent van de paperclip van Vaaler
Het officiële patentdocument 675761 ( patent - paperclip US675761 (11 downloads) )
Een samenvatting van het patent
Mijn uitvinding van een paperclip is een verbetering van bestaande paperclips of hechters. Het bestaat uit het eenzelfde materiaal, zoals een stuk ijzerdraad. Dat is gebogen tot een rechthoekige, driehoekige of anderszins gevormde hoepel (buiging). Daarbij liggen de einddelen van het draadstuk (leden of tongen) in tegenstelde richting van elkaar.
